Yalı Çapkını
Yunan mitolojisindeki en bilinen karakterlerden biri Hades. Hades’in gizemlerle dolu karısı ise Persephone. Demeter ve Zeus’ın kızı olan Persephone’nin asıl ismi Kore. Ona Persephone ismini veren kişi ise Hades’ten başkası değil. Hades tarafından yeraltına kaçırılan ve yeraltı dünyasının kraliçesi olarak hatıralan Persephone hakkındaki 5 gerçeği sizler için yazdık.
1. “Ölülerin Kraliçesi” olarak anılıyor
Persephone, Demeter ve Zeus’un kızı. Asıl isimi ise Kore. Kore kelimesi “kızı” ve “kızlık” mananına geliyor. Yeraltı dünyasının kralı Hades Persephone’yi sevdiğini söylüyor. Zeus ise Hades’e kızını kaçırmasını söylüyor. Bir gün Persephone arkadaşlarıyla çiçek toplamaya gittiğinde, çiçekleri toplarken arkadaşlarından biraz uzaklaşıyor. Tam o sırada oldukça güzel, göz kamaştırıcı bir nergis çiçeğiyle karşılaşıyor. Çiçeğin güzelliğinden büyülenen Persephone çiçeği koparmaya gidiyor. Çiçeğe doğru elini uzattığında ise yer yarılıyor ve Hades siyah atlı arabasıyla yarıktan çıkarak Persephone’u kaçırıyor.
Çiçeği oraya yerleştiren kişi ise Zeus’tan başkası değil. Persephone’nin annesi Demeter ise vaziyeti bir şekilde öğreniyor ve oldukça üzülüyor. Demeter bu süreçte toprağı randımanlı kılmayı reddediyor. En nihayetinde ise kızını görmek koşuluyla yardım edebileceğini söylüyor. Zeus, Hades’ten kızını geri getirmesini istiyor. Ancak Yeraltı Dünyası’nda bir şey yiyenler yeraltı dünyasından ayrılamıyorlar. Bu yüzden de Persephone yediği dört nar tanesi yüzünden sene üç ayını yeraltı dünyasında, dokuz ayını ise dünyada geçirmeye mahkûm ediliyor. Ancak Persephone, böbürlü olmayışı hasebiyle Hades’e, ağır ağır aşık olmaya başlıyor. Yeniden de doğan hiçbir çocuğunun babası Hades değil. Hades’in eşi ve ölüler ülkesinin tanrıçası olan Persephone, bu arada “Ölülerin Kraliçesi” olarak hatıralıyor.
2. Eski sanatçılar genelde onu iki yoldan birinde tasvir ediyor
Stanford Üniversitesi Klasik Bölümü Profesörü Richard P. Martin; “Antik sanatta Persephone’u gördüğümüz iki ana motif var” diyor; “Birincisi, Hades tarafından kaçırıldığını tasvir eden bir motif. Yeraltından çıkan siyah atlı bir arabaya bindirilişi ve periler ile ölümlü kızların onu uzak diyarlara taşıması. M.Ö. 4. asırda yapılan bu resim 20. asırda Yunanistan’ın Makedonya bölgesinin bir parçası olan Vergina’da bulundu. Bernini ve diğerleri bu sahnenin sürümlerini yaptılar. ”
Martin’e göre ikinci ana motif “Yeraltı Dünyasında Persephone: Sık sık kral kocasının yanında otururken, çeşitli tanınmış ölü kahramanları veya günahkarları denetlediği görülüyor. Çağdaş sanatta, annesiyle bir araya gelmesinin mükemmel tabloları var ancak bu antik sanatta nadir. ”
3. Anlatılan hikayelerde bazı farklılıklar var
Yunan Mitolojisi ile ilgili gizemini savunan pek çok şey var. Martin, “Farklıklar çoğunlukla Hades tarafından kaçırılma vakitiyle alakalıdır.” diyor. “En daha önceki ispatımızda, İsa’dan önce 600’de Persephone çiçek topladığı esnada bir nergis çiçeği tarafından kendine çekiliyor. Hemen peşinden Hades yeraltından çıkıp onu koparıyor.”
Ancak Martin, kişilerin bu efsaneyle başından beri mesele yaşadığını söylüyor; “Daha önceki vakitlerde insanlar hikayeleri değiştirirlerdi. Bu hikaye ise en özellerinden biri zira hem çok üzücü hem de Atina dışındaki tüm ehemmiyetli Eleusis Gizemleri ile sıkı bir şekilde irtibatlı olduğu için, herkes için hayattan sonra bir tür sonsuz mutluluk vaat ediyordu. Detayları çeşitli şekillerde izaha çalıştılar.”
Efsanelerden biri; Zeus’un kendi kız kardeşi Demeter’den çocuğu olmasıydı. Persephone’un babası olan Zeus’un temelde kardeşi Hades’e onu kaçırmasına (hem de tecavüz etmesine) müsaade etmesi garip ve rahatsız edici.
Bilhassa Persephone ve annesi arasındaki ilişki çevreninde başka farklılıklar da var; “Persephone, Demeter’in m açlık grevinden sonra annesini görmek için geri dönüyor. Persephone kaçırıldığında Demeter toprağı randımanlı kılmak için rastgele bir gayret sarf etmeyerek sanki açlık grevi yapıyor. Bu noktada da Demeter büyük bir güce sahip. Çünkü hububatlar olmadan halk tanrılara kurban veremez. Ancak kızı döndükten sonra ise kızını görmenin heyecanıyla Demeter, toprağı çiçekler ve yapraklarla kaplar. Böylelikle ilkbahar olur. Kızının yeraltı dünyasında geçirdiği üç ayda ise kış olur. Yunan mitolojisinde baharın başlangıcı olarak Demeter anılır.
4. Persephone günümüzde hala önemli temaları temsil ediyor
Martin, “Daha önceki Yunanistan’da, mitin ansızın fazla manası vardı” diyor. Onları şu şekilde sınıflandırıyor;
“Öncelikle Persephone bir anne ve kızından ayrılmasını temsil ediyor. Zira kız çocukları büyüyor ve izdivaç ediyor – ki bu ananesel kültürlerde çoğu kez bir kocanın evine ve ailesinin yanına taşınmak mananına geliyordu. Bu ailesi bir ‘sosyal ölüm’ idi.- Bu yüzden bu efsanevi hikayeler aslında Yunan kadınlarının günlük tecrübelerinden bazıları.” diyor.
“Eleusis, Demeter’in kayıp kızını matem tutmak için yerleştiği yerdeydi. Buradaki tapınak, her sene onlarca yerli ve yabancı turisti ağırlıyor. Hububat tanrıçası Demeter ve kızı Persephone onuruna her yıl tertip eden Eleusis Gizemleri, daha önceki Yunanistan’daki tüm ritüel kutlamalarının en mukaddesi ve en saygı duyulanı. Bu şenlikler, Atina’nın takriben yirmi iki kilometre batısında bulunan Eleusis şehrinde, büyük ihtimalle Miken döneminden beri kutlanıyor.”
5. O ve annesi iki tanrıça olarak tanındı
“O, bilhassa Yunan kadınlarına o kadar tanıdık bir figürdü ki, ona sık sık Kore tecrübe ediyordu. Demeter ve Persephone, “İki Tanrıça” olarak adlandırıldı ve onların onuruna sadece kadınlara ait ritüeller tertip ediyordu. Demeter ve Persephone’a adanmış dini şenlikler vardı ”
[zombify_post]
