East
Çanakkale Zaferinin dönüm noktalarından biri olan ve Çanakkale efsanesinin doğmasına yardım eden Nusrat Mayın Gemisini ve mayınların döşenmesi ile ilgili birçok anlatıyı muhakkak duymuşsunuzdur.
Peki Nusrat Mayın Gemisi’nin 7 Mart gecesi Çanakkale Boğazı’nda başardığı zorlu görev öncesinde, savaşın kaderini değiştiren ve keşif uçuşu yaparak, mayınların döşenmesine aracılık eden “Ertuğrul” uçağı ve pilotu Cemal Efendi’yi hiç duymuşmuydunuz?
Çanakkale Savaşı başlar başlamaz Harbiye Nezareti harpte kullanılmak üzere tayyarenin önemi hemen anlaşılmış ve bu konuda tedbirler alınmaya başlamıştı. Fakat memlekette tayyare sıkıntısı vardı. Harbiye Nezareti yeni çareler aramaya başlamıştı.
Birkaç yıl önce Bleriot XI-2 tipinde bir uçak İstanbul-Kahire seferi için İstanbul’dan havalandıktan sonra Küçükkuyu beldesi yakınlarında düşerek kırıma uğramıştı. Bu uçağın enkazının Kaz Dağlarından toplanıp İstanbul’a getirilmesini kararı verilir. İstanbul’da yeniden parçaları bir araya getirilerek, tamir edilen uçak “Ertuğrul” ismiyle yeniden uçar hale getirilir.
İşte bu uçağın pilotu yüzbaşı Cemal Bey ve uçağı yeniden inşaa ederek uçmasını sağlayan montör Mehmet’tir. Ertuğrul uçağı, yeniden uçar vaziyete getirilditen sonra ikinci bir uçak ile beraber Ocak 1915’de Çanakkale’ye sevk edilmiştir.
Cemal Efendi daha önceleri Balkan Harbi’nde görev almıştı. Makinelere, motora, uçağa meraklı cesur bir askerdi, Pilot olmak istemiş ve 1913’te tayyare mektebinde uçuş eğitimi almıştı. 1914’te üstün başarı göstererek pilot brövesi almıştı. Birinci Dünya Savaşı’nın çıkmasıyla beraber Cemal Efendiye Çanakkale yolu gözükmüştü.
Cemal Efendi Çanakkale üzerinde birçok keşif uçuşu yaptı. Ancak 7 Mart 1915 sabahı saat 07:00 de yaptığı keşif uçuşu savaşın seyrini değiştirecekti. Nusrat mayın gemisinin Çanakkale Boğazı’na bir gün önce döşediği mayınların kontrol edilmesi için havalanan Ertuğrul keşif uçağı, boğazda dolaşırken mayınların işgal kuvvetleri tarafından temizlendiğini görüp hemen komutanlarına bilgi verir. Böylece 7 Mart gecesi “Nusrat” yeniden Çanakkale Boğazına mayın döşer.
İşgal kuvvetlerinin mayın temizleme gemisinin Amirale verdiği yazılı bilgide yer alan “temiz” raporuna uygun olarak ertesi gün ilk savaş gemisi “Suffren” boğazı geçmek için gönderilir. Dev müttefik armadası mayınlarla ve Türk sahil bataryalarının muazzam ateşi ile olduğu yere çakılır. Dev zırhlılardan Bouvet, Irresistible ve Ocean boğazın serin sularına gömülürken; Inflexible, Suffren ve Gaulois zırhlıları büyük yaralar aldılar.
Kısacası; Cemal Efendi keşif uçağı Ertuğrul ile yaptığı keşif sonrası mayınların temizlendiği bilgisini vermeyip, Nusrat’ın yeniden mayın döşemesine yol açmasaydı, belki de savaşın gidişatı önemli bir şekilde alehimizde değişecekti.
26 Martta verilen emirle, Cemal efendi ve Vahram usta Ertuğrul uçağı ile uçarak İstanbul’a giderler. Vahram usta Ertuğrul tayyaresini onaran ve Cemal Efendiye makinistlik ve rasıtlık yapan Ermeni vatandaşımızdı.
Cemal Efendi bir süre sonra Irak cephesine tayin oldu. Bağdat’ta ele geçirilen İngiliz uçaklarının tecrübe uçuşlarını yapar ve cephede keşif uçuşlarına devam eder. Cemal efendi cumhuriyetin ilanı ve soyadı kanunundan sonra “Durusoy” soyadını alır.
Bir de Ertuğrul Uçağı ve Cemal Durusy’un hikayesini, Sunay Akın’ın muşteşen anlatımı ile dinlemenizi tavsiye ederiz,,,
İlginizi çekebilecek diğer içerikler:
Yeşilköy’de İnşaa Edilen Rus Abidesi’nin Yapılış Ve Yıkılış Hikayesi
Bilinmeyen Yönleriyle “Halide Edib Adıvar”
“Çakmak Hattı” Hitler İşgaline Karşı Hazırlanan Savunma Planı!
Dünyayı Kurtaran Adam “Stanislav Petrov”
[zombify_post]
